رذائل اخلاقی
کبر سواری آتش
حضرت امام محمد باقر سلام الله علیه:
الکبرُ مَطَایا النَّارِ.
حضرت امام محمد باقر سلام الله علیه می فرماید:
کبر (به منزله ی) مرکبی است که سوار خود را به سوی آتش می برد.
جهاد با نفس، ح ۵۷۸ . وسائل الشیعه الاسلامیة. ج۱۱ ص ۳۰۱.
ره آورد شوم ستم در دنیا
حضرت امام محمد باقر سلام الله علیه:
الظُلمُ فِی الدُّنیا هُوَ الظُلُمَاتُ فِی الاَخِرَه.
حضرت امام محمد باقر سلام الله علیه می فرماید:
ظلم در دنیا همان ظلمتها و تاریکی های آخرت است.
جهاد با نفس، ح ۷۳۳. وسائل الشیعه الاسلامیه. ج۱۱ ص۳۴۰ ح۲۰.
بدزبان بیهوده گوی دشمن خدا است
حضرت امام محمد باقر سلام الله علیه:
إنَّ اللهَ یبغِضُ الفَاحِشَ المُتَفَحِّشَ.
حضرت امام محمد باقر سلام الله علیه می فرماید:
راستی که خداوند شخص بد زبان بیهوده گوی را دشمن می دارد.
جهاد با نفس، ح ۶۷۷. وسائل الشیعه الاسلامیه. ج۱۱ ص۳۲۷.
غضب فرونشان تا عذاب فرونشیند
حضرت امام محمد باقر سلام الله علیه:
ومن کف غضبه عن الناس کف الله تبارک وتعالی عنه عذاب یوم القیامة.
حضرت امام محمد باقر سلام الله علیه می فرماید:
کسی که خشمش را از مردمان باز دارد خداوند نیز در روز قیامت عذابش را از او باز می دارد.
جهادالنفس،ح۵۳۲. الکافی ج۲ ص ۳۰۵.
حسد و تحقیر با دانش نمی سازد
حضرت امام محمدباقر سلام الله علیه:
لا یکونُ اَلعَبدُ عالِماً حَتّی لا یکونَ حاسِداً لِمَن فَوقَهُ و لا مُحَقِّراً لِمَن دُونَهُ.
حضرت امام محمدباقر سلام الله علیه می فرماید:
هیچ بنده ای عالم نباشد تا اینکه به بالادست خود حسد نبرد و زیردست خود را خوار نشمارد.
تحف العقول ص۲۹۳.
امام حسن مجتبی(ع) فرمود:
هَلاک الْمَرْءِ فی ثَلاث: اَلْکبْرُ، وَالْحِرْصُ، وَالْحَسَدُ; فَالْکبْرُ هَلاک الدّینِ،، وَبِهِ لُعِنَ إبْلیسُ. وَالْحِرْصُ عَدُوّ النَّفْسِ، وَبِهِ خَرَجَ آدَمُ مِنَ الْجَنَّهِ. وَالْحَسَدُ رائِدُ السُّوءِ، وَمِنْهُ قَتَلَ قابیلُ هابیلَ.1
هلاکت و نابودی دین و ایمان هر شخص در سه چیز است: تکبر، حرص و حسد. تکبر، سبب نابودی دین و ایمان شخص است و به وسیله تکبر، شیطان با آن همه عبادت ملعون شد. حرص و طمع، دشمن شخصیت انسان است، همان طوری که حضرت آدم(ع) به وسیله آن از بهشت خارج شد. حسد سبب همه خلاف ها و زشتی هاست و به همان جهت، قابیل برادر خود هابیل را به قتل رساند.
- أعیان الشّیعه، ج1، ص577؛ بحارالانوار، ج75، ص111، ح6.
قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی(ع): «عَنِ الْبُخْلِ؟ فَقالَ: هُوَ أنْ یری الرَّجُلُ ما أنْفَقَهُ تَلَفاً، وَما أمْسَکهُ شَرَفاً».1
از امام حسن مجتبی(ع) درباره بُخل سؤال شد؟ در جواب فرمود: «معنای آن چنین است که انسان آنچه را به دیگری کمک و انفاق کند، فکر نماید که از دست داده و تلف شده است و آنچه را ذخیره کرده و نگه داشته است، خیال کند برایش می ماند و موجب شخصیت و شرافت او خواهد بود».
- أعیان الشّیعه، ج1، ص577؛ بحارالانوار، ج75، ص113، ح7.
امام حسن مجتبی(ع) فرمود: «مَنِ اسْتَخَفَّ بِإخوانِهِ فَسَدَتْ مُرُوَّتُهُ؛ کسی که دوستان و برادرانش را سبک شمارد و نسبت به آنها بی اعتنا باشد، مروت و جوان مردیش فاسد گشته است».1
- کلمه الإمام الحسن(ع)، ص209.
امام حسن مجتبی(ع) فرمود: «ألْمِزاحُ یأْکلُ الْهَیبَهَ، وَ قَدْ أکثَرَ مِنَ الْهَیبَهِ الصّامِت؛ مزاح و شوخی های زیاد و بی جا، شخصیت و وقار انسان را از بین می برد و چه بسا افراد ساکت دارای شخصیت و وقار عظیمی می باشند».1
- کلمه الإمام الحسن(ع)، ص139؛ بحارالانوار، ج75، ص113.