این صفحه مدخلی از کتاب فرهنگ عاشورا است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

از پيشگامان شهادت در نهضت‌ حسينى بود كه پيش از مسلم بن عقیل به شهادت‌ رسيد. هانى، از صحابه پيامبر بود و آن حضرت را ديده و با وى مصاحب داشت. بزرگ ‌قبيله‌ «مراد» بود و در كوفه مى‌زيست. در ركاب امیرالمومنین علیه السلام، نيز در سه جنگ جمل، جنگ صفین و جنگ نهروان شركت داشت.

در حركت انقلابى حجر بن عدى بر ضد زياد بن ابيه، از اركان مهم به شمار مى‌رفت. پس از آن كه‌ «ابن زياد» به عنوان والى جديد كوفه به اين شهر آمد، مسلم بن عقيل پس از آن كه هزاران نفر با وى بيعت كرده بودند، خانه هانى را مقر پنهانى خويش قرار داد.

چون براى والى روشن شد كه در نهضت مسلم، هانى از زمينه‌سازان و چهره‌هاى مؤثر است، او را دستگير، زندانى و شهيد كرد.^[۱]

هانى در كوفه، موقعيت ويژه‌اى داشت. چندين هزار مرد مسلح و سلاح بر دوش، زيرفرمان داشت و از بزرگان و اشراف اين شهر محسوب مى‌شد.^[۲]

حتى ابن زياد كه والى ‌بصره و كوفه بود، به وى احترام مى‌گذاشت و در كوفه به عيادت هانى آمد ولى چون هانى‌ به مسلم بن عقيل پناه داده بود و حاضر نشد او را تسليم ابن زياد كند، مورد غضب قرار گرفت و توهين و شكنجه و سپس شهيد شد.^[۳]

هانى را پس از دستگيرى و گفتگوهاى‌ تندى كه با ابن زياد داشت، دست بسته به بازار گوسفندفروشان برده و كشتند. قاتلش‌ «رشيد تركى‌»، غلام ابن زياد بود. شهادت او روز ترويه (هشتم ذی الحجه سال 60) بود.

درباره وى، عبدالله بن زبير اسدى اشعارى گفته كه مطلع آن چنين است: اذا كنت لاتدرين ما الموت، فانظرى الى هانى بالسوق و ابن عقيل.^[۴]

هانى، هنگام شهادت 83 و به قولى 90 سال داشت. روزى به شهادت رسيد كه‌ امام حسين‌ علیه السلام از مكه به طرف كوفه حركت كرد. قبر او در كوفه پشت قبر مسلم بن‌ عقيل مشهور است و زيارتگاه اهل ولاست. در مفاتيح الجنان و كتب زيارت، زيارتنامه‌اى براى آن شهيد ذكر شده است (سلام الله العظيم و صلواته عليك ياهانى بن عروة...).^[۵]

پانویس