بسم الله الرحمن الرحیم
با سلام
الحمدالله رب العالمین
نظریات و رهنمودهای معصومین سلام الله علیهم در رابطه با تقوا
- نظریه و رهنمود امام رضا عليه السلام در عبارت"( هیچ پرهیزی سودمندتر از دوری از گناهان و خودداری از آزار مؤمنان و غیبت کردن از آنها نیست. لا وَرَعَ أنفَعُ مِن تَجَنُّبِ مَحارِمِ اللهِ والکَفِّ عَنْ أذَی المُؤمِنِینَ واغْتِیابِهِم. میزان الحکمه، حدیث 21652)" دلالت دارد بر اینکه 1- دوری از گناهان و کارهای حرام و خودداری از آزار مؤمنان و غیبت کردن از آنها، از بهترین کارهای انسانها می باشد. 2- برای انسانها سودمندی کارها در دوری از گناهان و دوری از انجام کارهای حرام و خودداری از آزار مؤمنان و غیبت کردن از آنها می باشد. 3- انسانها متناسب با سن باید از با رذائل اخلاقی و فضائل اخلاق و کارهای حرام و حلال مطابق نظریات خداوند و چهارده معصوم سلام الله علیه آشنا شوند تا بتوانند آنچنان که شایسته است، به احکام دین خداوند و فضائل اخلاقی عمل نمایند و از کارهای حرام و رذائل اخلاقی پرهیز نمایند. تفسیر قمی، جلد 2، صفحه 322
2- نظریه و رهنمود رسول خدا صلي الله عليه واله در عبارت "( همۀ شما از نسل آدم هستید و آدم از خاک است و ارجمندترین شما نزد خدا پرهیزکارترین شما است. کُلُّکُمْ مِنْ آدَمَ وَآدَمُ مِنْ تُرابٍ وَأکْرَمُکُمْ عِنْدَ اللهِ أتْقاکُمْ. )"، دلالت دارد بر اینکه 1- انسانها همه از نسل حضرت آدم هستند. 2- حضرت آدم از خاک آفریده شده است. 3- ارجمندترین و گرامی ترین انسانها نزد خداوند با تقواترین انسانها می باشد. ( تقوا به معنی قوی عمل نمودن، مرتبه ای از رشد و تعالی انسانها می باشد که با آگاهی و علم به نظریات و رهنمودهای خداوند و چهارده معصوم سلام الله علیهم بدست می آید، بدین تعبیر که انسانها همان نیّاتی دارند که مورد رضایت خداوند است، همانگونه فکر می کنند و گفتارشان هست و عمل می نمایند و تمایلاتشان هست که مورد رضایت خداوند است، انسانها تحت تاثیر طاغوتهای و جوها و فضاسازیهای و احاطه ها و تسلطهای ساختگی که به غلط و اشتباه در زندگی انسانها ایجاد شده قرار نمی گیرند، بلکه نگرشها و تفکرات و آگاهیها و دانش و توانمندیها و گفتار و رفتار و تمایلات انسانهای با تقوا هماهنگ و خواست و نظریات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند می باشد. ) 4- از شرایط رسیدن انسانها به رشد و تعالی و تقوا، مدد از عنایات خداوند و حجتهای معصوم خداوند و کسب شناخت جامعه انسانی و حاکمیتها نسبت به نظریات خداوند و چهارده معصوم سلام الله علیهم می باشد. 5- ضرورت دارد که عوامل مؤثرِ نظامهای تعلیم و تربیت و فرهنگ سازی و اطلاع رسانی و رسانه ها و مطبوعات جامعه انسانی در جهان، به تعالی و متناسب با سن به محتوای کتابهای درسی و غیر درسی را تبیین نموده و در اختیار جامعه هدف قرار دهند و برای ارتقاء بینش و اعتقادات و آگاهیهای عالمانه جوامع و حاکمیتها برای برخورداری و بهره مندی از زندگی سالم و با کرامت و متعالی، همطراز با شاخصهای نظریات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم سلام الله علیهم به تعالی نقش آفرینی نمایند و نظریات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصومین سلام الله علیهم به زبانهای مختلف در تمام دنیا به قدر لازم پرداخته شود و متناسب با برنامه برای معرفی معارف اسلامی در ابعاد مختلف کتابهائی که در این زمینها متناسب با سنین مختلف موجود است و یا سفارش داده اند، را ترجمه نمایند و به کشورهای مختلف دنیا عرضه نمایند و یا برای رفع استضعاف و آشنائی و ایجاد محبت به دین خداوند هدیه نمایند. 6- ایجاد جامعه و حاکمیتی با تقوا مستلزماتی دارد، که از جمله آنها عبارت است از اینکه آگاهیهای اعتقادی و فضیلتی لازم و تعلیم و تربیت متناسب به اندازه باشد، کار و حقوق به اندازه باشد، رحم و مروت در جامعه به اندازه باشد، ترویج و تبلیغ دین در رابطه با مسائل مختلف لازم همه اقشار و صنفها و رسته های کاری به اندازه باشد، بهداشت و درمان و نظامهای سلامت و خدمات مختلف به مردم به اندازه باشد، ساختارها و قوانین و دستورالعملها و قضاوتها و سیاستگذاریها و اجرائیات و دستورالعملها و مجوزها و کارافرینیها و پشتیبانیها و تحقق احکام خداوند جامع و به تعالی در قوای مختلف به رضایتمندی خداوند با حفظ کرامات جامعه انسانی و کمالات و رشد و تعالی لازم به موقع و به اندازه صورت بپذیرد . 7- رعایت تقوا موجب رشد و سعادتمندی انسانها در دنیا و آخرت می شود و سلامت شخصیت فردی و اجتماعی و حاکمیتی را تضمین می نماید.
3- نظریه و رهنمود امام جعفر صادق عليه السلام در عبارت "( افتخار [انسان] به اعمال، شرافت او به مال، و کرامت و بزرگواری او به تقوا است. الحَسَبُ الفِعالُ والشَّرَفُ المالُ والکَرَمُ التَّقْوَی. معانی الأخبار، صفحه 405 ")، دلالت دارد بر اینکه 1- محاسبه میزان تعالی انسانها، به میزان تعالی تقوای اعمالشان و تناسب و هماهنگی اعمال به رضایتمندی خداوند است. 2- میزان شرف مال انسان، به میزان تعالی و درستی و رعایت تقوای کسب مالشان تناسب و هماهنگی آن به رضایتمندی خداوند است. 3- کرامت و بزرگواری انسانها به رعایت تقوا متناسب و هماهنگ به رضایتمندی خداوند می باشد. 4- باید انسانها مطابق تعالی و رضایتمندی خداوند در رابطه با امورات زندگی و کار و ارتباطات و اعمال مورد نیاز خود مطابق رضایتمندی خداوند بگونه ای عالم و عامل شوند که از افراد با تقوا باشند و کارهایشان و مال و دارائیشان و کرامت و بزرگواریهایشان مطابق و هماهنگ با رضایتمندی خداوند باشد.
4- نظریه و رهنمود امام محمد باقر عليه السلام در عبارت "( فرمان‌بردارِ خداوند دوست ما است و نافرمان او دشمن ما. مَنْ کَانَ لِلّهِ مُطیعَاً فَهُوَ لَنا وَلِیٌّ وَمَنْ کانَ لِلّهِ عاصیاً فَهُوَ لَنا عَدُوٌّ. کافی, جلد 2, صفحه 75 )"،
دلالت دارد بر اینکه 1- انسانهائی که از خداوند اطاعت می نمایند ( افراد با تقوا )، از دوستان امامان معصوم سلام الله علیهم می باشند و تحت ولایت امامان معصوم سلام الله علیهم می باشند. 2- انسانهائی که از اطاعت ار نظریات و رهنمودهای خداوند عصیان می ورزند و سرکشی می کنند با امامان معصوم سلام الله علیهم دشمن هستند و تحت ولایت امامان معصوم سلام الله علیهم نمی باشند. 3- ولایت امامان معصوم سلام الله علیهم، مطابق با ولایت خداوند بر انسانها می باشد. 4- نظریات و رهنمودهای امامان معصوم سلام الله علیهم مطابق نظریات و رهنمودهای خداوند می باشد. 5- ولایت امامان معصوم سلام الله علیهم و امامت در راستای رسالت پیامبری و نبوّت حضرت محمد سلام الله علیه می باشد.
5- نظریه و رهنمود حضرت امیرالمومنین امام علی علیه السلام در عبارت "( دو صفت است كه خداوند سبحان اعمال را جز با وجود آنها نمي پذيرد، تقوا و اخلاص. صفتان لا يُقبَلُ الله سبحانه الاعمال الّا بهما، التُّقي و الاخلاص. تصنيف غرر الحکم، صفحه 155، حدیث 2914 )"، دلالت دارد بر اینکه 1- شاخص پذیرش اعمال و مقبولیت کارهای انسانها به تعالی در برخورداری انسانها از تو صفت می باشد، که دو صفتی که شاخص مقبولیت کارهای هست عبارت است از: 1- تقوا 2- اخلاص 2- منظور از تقوا، مطابق بودن، نظریات و گفتار و اعمال و تمایلات انسانها با نظریات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند می باشد. 3- منظور از اخلاص خالص بودن نیّات و گفتار و اعمال و تمایلات انسانها و مطابق بودن آن به رضایتمندی خداوند می باشد. 4- انسانها و حاکمیّتها و خانوادهها در مراحل تعلیم و تربیت و برنامه های فرهنگ سازی و تبلیغات دین باید به مرتبه ای برسند که از تقوا و از اخلاص، برخوردار شوند. ( رفتارشان مطابق با خواست و هدایتهای خداوند باشد و همه نیّات و گفتار و اعمال و تمایلاتشان، مطابق رضایتمندی خداوند باشد.) 5- باید محتوا و چگونگی پردازش برنامه های درسی و فرهنگ سازی و ارشاد و تبلیغ اسلامی به قدری به تعالی میزان گردد که افراد متناسب با سن از مهارتها و دانائی و هماهنگی لازم با نظریات و رهنمودهای خداوند و حجتهای معصوم خداوند، به طوری داشته باشند که بتوانند متناسب با سن خود خواست خداوند را به تعالی محقق نمایند و عینیت بخشند.
دعای مطابق نظریات و رهنمودهای معصومین سلام الله علیهم در رابطه با تقوا
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و چنان نما که بندگانت با حلال و حرام احکام دینت آشنا شوند و آنچنان که شایسته است به احکام دینت از روی اخلاص و تقوا به رضایتمندیت عمل نمایند.
پروردگارا! به الطاف عمیمت بر محمد و آل محمد درود فرست و چنان علم و آگاهی و اعتقادات و فضائلی بر انسانها عطا نما که آنچنان که تو می خواهی به تعالی بیندیشند و به گفتار و اعمالشان و کسب مالشان به تقوا و اخلاص و رضایتمندی خالق و صاحبشان خداوند بزرگ باشد.
خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و چنان نما که همه بندگانت بر فضیلت تقوا و اخلاص با بهره مندی از نظریات و رهنمودهای خالق و مسئول خود خداوند بزرگ و حجتهای معصومش چنان به تعالی میزان شوند که آنگونه بیاندیشند که مورد رضایت خداوند است و آنگونه سخن بگویند که مورد رضایت خداوند است و آنگونه عمل نمایند که مورد رضایت خداوند است و ذهنشان و افکارشان و گفتار و اعمالشان در هدایت و احاطه و تصاحب فرمانروائی خالق خود خداوند یکتای بی همتا باشد.
پروردگارا! به الطاف عمیمت چنان نما که همه انسانها به میزانی منزه از کفر و شرک و نفاق و جهالتها و رذالتها شوند که به تعالی از گناهان و کارهای حرام به راحتی دوری نمایند و به رذائل از جمله رذیلت بسیار ناپسند غیبت دچار نشوند و آنقدر به آگاهی و دانش و توانمندی و اعتقادات حکیمانه ات برخوردار شوند و به تعالی ارتقاء بخشیده شوند که انسانها همیشه آنچه را که انجام می دهند مورد رضایتمندی تو ای مدیر و مدبر و هادی و خالق موجودات، باشند.
آمین یا رب العالمین به برکت و حرمت محمداٍ و آله طاهرین. اللهم صل علی محمد وآل محمد و عجل فرجهم. اللهم عجل لولیک الفرج صاحب الزمان وجعلنا من خیر انصارهی و اعوانهی و شیعته.
بیشتر بدانیم:
نظریات و رهنمودهای خداوند و معصومین سلام الله علیهم در رابطه با اخلاص و تقوا:
- قُلْ إِنّی أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّینَ؛ بگو همانا من مأمورم که خدا را پرستش کنم و دینم را برای او خالص گردانم». زمر: 11
2- وَ ادْعُوهُ مُخْلِصینَ لَهُ الدِّینَ؛ بخوانید خدا را از سر اخلاص و در هر عبادت رو به سوی او آرید».اعراف: 29
3- قُلِ اللّهَ أَعْبُدُ مُخْلِصًا لَهُ دینی؛ بگو من خدای را می پرستم و دینم را خاص و خالص برای او می گردانم». زمر: 14
4- قرآن می‌فرماید: «(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إن تَتَّقُوا اللهَ یَجعَل لَکُم فُرقَاناً)؛ از کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، برای شما (نورانیّت درون و) وسیله‌ی تشخیص حق از باطل قرار می‌دهد» سوره‌ی انفال، آیه‌ی 29.
5- "وَاتَّقُوا اللهَ وَ یُعَلِّمَکُم اللهَ"؛ و تقوای الهی پیشه کنید و خداوند به شما تعلیم می‌دهد». سوره‌ی بقره، آیه‌ی 282.
6- امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :تقواي خداوند دوستان خدا را از ارتكاب حرام هايش نگهداشت و ترس از او را قرين دلهايشان ساخت تا بدان جا كه شبها بيدارشان نگه داشت و در روزهاي گرم به تحمل تشنگي (روزه داري) واداشت، و رنج را بر آسايش ترجيح دادند و تشنگي را بر سيرابي و اجل خود را نزديك ديدند و به كار و عمل شتافتند. اِنّ تقوي الله حَمَت اولياء الله محارمه و ألزمت قلوبُهم مخافَتَهُ حتي اَسْهَرتْ لياليهِم و اجِرَهم فَاُخَذو الراحةَ بالنَّصب ... . نهج البلاغه، خطبه 114
7- رسول خدا صلي الله عليه واله می فرمایند :بهترين زاد و توشه (براي قيامت) تقوا است. خير الزّادِ التّقوي.
من لا يحضره الفقيه، جلد 4، صفحه 376
8- رسول خدا صلي الله عليه واله می فرمایند : اگر آسمانها و زمين در برابر بنده اي سر بر هم آورند و آن بنده تقواي الهي پيشه كند، حتماً خداوند از ميان آن دو، شكاف و راه خروجي برايش قرار خواهد داد. لو أن السَّماواتِ و الارضَ كانتا رتقاً علي عبدٍ ثم اتّقي الله لَجعَل اللهُ منهما فرجاً و مخرجاً. بحار الانوار، جلد 70، صفحه 285
9- امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :هر كه تقوای الهی پیشه نماید، او را از هر غمي برهاند و از هر تنگنايي بيرون برد. من اتقي الله سبحانه جعل له من كُلِّ همٍّ فرجاً و من كل ضيقٍ مخرجاً. غرر الحكم، حدیث 8847
10- امام جعفر صادق عليه السلام می فرمایند :قيامت، روز شادماني تقوا پيشگان است. القيامة عُرسٌ المتقين.
بحار الانوار، جلد 70، صفحه 288
11- امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :در پاسخ به اين سوال كه برترين اعمال چيست؟ فرمود: تقوا.
لمّا سئل عن افضل الاعمال: التقوي. بحار الانوار، جلد 70، صفحه 288
12- امام محمد باقر عليه السلام می فرمایند : بترس از قدرت بي منتهاي خداوند متعال كه از ـ جهات مختلف ـ بر تو دارد، و از خداوند شرم و حيا كن ـ در انجام گناهان ـ به جهت آن كه از هر چيزي به تو نزديك تر است.
خَفِ اللهَ تَعالي لِقُدْرَتِهِ عَلَيْكَ، وَ اسْتَحِ مِنْهُ لِقُرْبِهِ مِنْكَ. بحارالأنوار، جلد 68 صفحه336، حدیث 22
13- امام محمد باقر عليه السلام می فرمایند :امير المؤمنين - عليه السّلام - پيوسته مي گفت: هيچ عملي با تقوا كم ارزش نيست و چگونه كم ارزش باشد عملي كه مورد قبول درگاه الهي قرار مي گيرد. قال كان اميرالمؤمنين يقولُ لا يقلُّ عملٌ مع التقوي و كيف يَقِلُ ما يُتَقبَّلُ. الكافي، جلد 2 صفحه 75
14- رسول خدا صلي الله عليه واله می فرمایند :اي مردم تقواي الهي را پيشه كنيد، تا بدون هيچ سرمايه و سود و سودايي به شما روزي رسد، سپس اين آيه را تلاوت فرمود: «هر كه از خدا پروا كند، (خدا) براي او راه خروجي قرار مي دهد از جايي كه گمان نمي برد روزي اش رساند. يا ايها الناس اتخذوا التقوي تجارةً يأتِكُمْ الرِّزقُ بلا بضاعةٍ و لا تجارةٍ ثم قرأ من يتق الله يجعل له مخرجاً و يرزقه من حيث لا يحتسب. بحار الانوار، جلد 70، صفحه 285
15- امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند : تقوا هدفي است كه هر كس از آن تبعيت کند هلاک نشود و هر کس آن را به كار بندد پشيمان نشود؛ زيرا با تقوا است كه رستگاران، پيروز و رستگار شدند و با معصيت است كه زيان كاران زيان كردند. التَّقوي غايةٌ لا يهلك مَنِ اتَّبَعَها و لا يَندم مَن عمل بها؛ لِأنَّ بِالتَّقوي فاز الفائزون و بالمَعصيةِ خَسِر الخاسرون. كنزالعمال، حدیث 16
16- حضرت مهدی عجل الله فرجه می فرمایند :تقوای الهی پیشه نمائید و تسليم ما باشيد، و امور خود را به ما واگذار كنيد، چون وظيفه ما است كه شما را بي نياز و سيراب نمائيم همان طوري كه ورود شما بر چشمه معرفت به وسيله ما مي باشد; و سعي نمائيد به دنبال كشف آنچه از شما پنهان شده است نباشيد. اِتَّقُوا اللهُ وَ سَلِّمُوا لَنا، وَ رُدُّوا الاْمْرَ إلَيْنا، فَعَلَيْنا الاْصْدارُ كَما كانَ مِنَّا الاْيراُ، وَ لا تَحاوَلُوا كَشْفَ ما غُطِّيَ عَنْكُمْ. بحارالأنوار، جلد 53، صفحه 191
17- امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند :آیا خوش‌داری که از حزب پیروز خدا باشی؟ از خدای سبحان پروا کن، و در همۀ کارهایت خوب عمل کن؛ زیرا خداوند با تقواپیشگان و نیکوکاران است. أیَسُرُّکَ أن تَکُونَ مِن حِزبِ اللهِ الغالِبِینَ؟ إتَّقِ اللهَ سُبحانَهُ وأحسِن فی کُلِّ أمُورِکَ، فإنَّ اللهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوا والَّذِینَ هُم مُحسِنُونَ. میزان الحکمه، جلد 3، حدیث 3675
امام حسن مجتبي عليه السلام می فرمایند :زیرکترین زیرکها فرد با تقوا است و احمقترین احمقها شخص فاجر و فاسق است ان اكيس الكيس التقي، و احمق الحمق الفجور الحیاة جلد1، صفحه 203
راهکارهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگی:
1- مسئولین و عوامل تهیه محتوای تحقیقاتی و مطالعاتی پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزه های رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد شود را، در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت ( از جمله انتشارات و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی و مبلغین و رسانه ها)، برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، قرار دهند.
- عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، و تولید کنندگان محتوای ادبیّات و بسترهای تبلیغاتی و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها ( رسانه ها، مطبوعات، فضای مجازی تبلیغات و بسترهای تکنولوژیهای مختلف) و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف و دانش و مهارتها و توانمندیهای لازم زندگی)، به رشد رساند، باید متناسب با سن و به اندازه لازم هماهنگ با دیدگاههای قرآن و چهارده معصوم سلام الله علیهم، به تهیه مطالب تعلیم و تربیتی اهمیّت لازم را بدهند و به مطالب به اندازه پرداخته شود و محصولات را به جامعۀ هدف به تعالی لازم عرضه نمایند.
- طرحها و برنامه های گفتمان و برنامه ریزی با زبانهای مختلف بین المللی و مردم دنیا بطور جهانی، با محصولات متناسب و بهره مندی از همه بسترها و سازوکارها و ساختارهای تعلیم و تربیتی برای بهره مندی از ولایت خداوند و پیامبران و حجتهای عالم و دانشمند و فاضل و معصوم سلام الله علیهم نهضتی نرم افزاری و عملیاتی برای تعالی نگرشی و نفسانی به تعالی توسط همه افراد توانمندی که در نهادها و سازمانهای دولتی و بخش خصوصی نقش آفرینی می نمایند، برای نشر و ترویج فرهنگ والای الهی نقش آفرینی های مفید و مؤثر و خداپسندانه صورت پذیرد تا رنگ استثمار استعمار شرک و کفر و نفاق و استکبار و جهلها و رزیلتها و احاطه طاغوتهای مختلف از جهانیان زدوده شود و تعالی و رشد و آگاهی و علم و دانش مفید و اعتقادات و نگرشها و تفکّر و گفتار و رفتار و تمایلات و روحیات و اخلاق خداپسندانه در جهان توسعه یابد.
گل افشان گل محمدی