پیامها و راهبردها و راهکارهای نظریات و رهنمودهای فضیلت صبر در سخنان بزرگان دین قسمت هفتم

 

بسم الله الرحمن الرحیم

با سلام

پیامها و راهبردها و راهکارهای نظریات و رهنمودهای فضیلت صبر در سخنان بزرگان دین قسمت هفتم

 

1. پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله : اَطعِمُوا المَرأَةَ فى شَهرِها الَّذى تَلِدُ فيهِ التَّمرَ فَاِنَّ وَلَدَها يَكونُ حَليما نَقيّا ؛ به زن، در ماهى كه زايمان كرده، خرما بدهيد، چرا كه فرزند او بردبار و پاك مى ‏شود. بحارالانوار(ط-بیروت) ج 63 ، ص 141 ، ح 14
   1. نظریه رهنمودِ  حضرت محمد سلام الله علیه (به زن، در ماهى كه زايمان كرده، خرما بدهيد، چرا كه فرزند او بردبار و پاك مى ‏شود.)، دلالت دارد بر اینکه 1- خوراکیها در بردباری انسان و فرزندان انسانها تاثیر گذارند.  2- مادرانی که ماه آخر زایمانشان می باشد و ماهی که زایمان کرده اند باید با آگاهی بر تاثیرگذاری میوهها و خوراکیهای مختلف از آنها استفاده نمایند تا از خواص تاثیرگذار میوهها و خوراکیها بموقع بهره مند گردند.
2. پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله :  ثَلَاثٌ مَنْ لَمْ تَكُنْ فِيهِ فَلَيْسَ مِنِّي وَ لَا مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا هُنَّ قَالَ حِلْم‏ يَرُدُّ بِهِ جَهْلَ الْجَاهِلِ وَ حُسْنُ خُلُقٍ يَعِيشُ بِهِ فِي النَّاسِ وَ وَرَعٌ يَحْجُزُهُ عَنْ مَعَاصِي اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ. سه چيز است كه هر كس نداشته باشد نه از من است و نه از خداى عزّوجلّ. عرض شد: اى رسول خدا! آنها كدامند؟ فرمودند: بردبارى كه به وسيله آن جهالت نادان را دفع كند، اخلاق خوش كه با آن در ميان مردم زندگى كند و پارسايى كه او را از نافرمانى خدا باز دارد. خصال ص 145، ح 172 {شبیه این حدیث در وسایل الشیعه ج 20 ، ص 359 ، ح 25829 }

1-2- نظریه رهنمودِ حضرت محمد سلام الله علیه (سه چيز است كه هر كس نداشته باشد نه از من است و نه از خداى عزّوجلّ. عرض شد: اى رسول خدا! آنها كدامند؟ فرمودند: بردبارى كه به وسيله آن جهالت نادان را دفع كند، اخلاق خوش كه با آن در ميان مردم زندگى كند و پارسايى كه او را از نافرمانى خدا باز دارد.)، دلالت دارد بر اینکه 1- بردباری که موجب شود جهالت انسان بر طرف گردد از ارزشهای والای اخلاق اسلامی است که نشان دهنده پیرو اسلام بودن و شیعه حضرت محمد و معصومین سلام الله علیهم می باشد و نشان دهنده مراتب بندگی انسان از خداوند است. 2- در کنار بردباری برای برطرف شدن جهالت، بردباری برای خوش اخلاقی و بردباری برای اطاعت خداوند و پرهیز از سرکشی از اوامر خداوند نیز به تعالی از نشانه های مسلمان بودن و پیرو و شیعه حضرت محمد و معصومین سلام الله علیهم می باشد و از نشانهای توفیقِ بندگی خداوند است. 3- بردباری موجب رشد آگاهی و بهره مندی و برخورداری از خوش اخلاقی و پارسائی  و پذیرش آگاهانه اطاعت و بندگی خداوند می گردد.

2-2- از نشانه های فرد مسلمان که طاعت خداوند عزوجل را پذیرفته است، بردباری برای کسب دانش و تعالی اخلاقی و خوش اخلاقی در ارتباطات با مردم و زندگی می باشد و همچنین از نشانه های دیگر مسلمانی پذیرش اوامر خداوند با بردباری و پارسائی و رعایت تقوای الهی و اطاعت فرامین خداوند و بندگی نمودن خداوند از روی شفع دل و تواضع و خشوع می باشد.

3. امام صادق عليه ‏السلام : كَمَالُ الْأَدَبِ وَ الْمُرُوءَةِ سَبْعُ خِصَالٍ الْعَقْلُ وَ الْحِلْمُ وَ الصَّبْرُ وَ الرِّفْقُ وَ الصَّمْتُ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ وَ الْمُدَارَاةُ. كمال ادب و مروت در هفت چيز است: عقل، بردبارى، صبر، ملايمت، سكوت، خوش‏اخلاقى و مدارا. معدن الجواهر ص 59

1-3- نظریه رهنمودِ امام صادق سلام الله علیه (كمال ادب و مروت در هفت چيز است: عقل، بردبارى، صبر، ملايمت، سكوت، خوش‏اخلاقى و مدارا.)، دلالت دارد بر اینکه الف- انسانها باید از خصلتها و صفات اخلاقی برخوردار باشند که موجب کمال و ادب و مروت آنها می گردد. ب- از جمله موارد صفات و خصلتهای اخلاقی که موجب کمال و ادب و مدارای انسانها می گردد عبارت است از: 1- بهره مندی از عقل. 2- بهره مندی از صفت و خصلت بردباری. 3- بهره مندی از صفت و خصلت صبر، 4- بهره مندی از صفت و خصلت ملایمت. 5- بهره مندی از صفت و خصلت سکوت. 6- بهره مندی از صفت و خصلت خوش اخلاقی. 4- بهره مندی از صفت و خصلت مدارا.

1. 3. بهره مندی از مجموعه ای از صفات و خصلتها و خلقهای اخلاقی هست که به موجب بهر مندی از آن افراد دارای کمال و ادب و مروت می گردند و باید این مجموعه از خلقها متناسب باسن در کنار هم به انسانها آموزش داده شود و معلمین و مربیان و اساتید و علما و مبلغین دینی در دعوت متعالی انسانها در آشنائی با خصلتها و صفات لازم بهره مندی از ادب و کمال الهی بسیار می توانند نقش آفرینی شایسته ای داشته باشند.

4-امام على عليه ‏السلام : اِنَّكَ مُقَوَّمٌ بِاَدَبِكَ فَزَيِّنهُ بِالحِلمِ؛ تو با ادبت ارزش‏گذارى مى‏شوى، پس آن را با بردبارى زينت بخش. عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 172 ، ح 3599

1-4- نظریه رهنمودِ امام علی سلام الله علیه (تو با ادبت ارزش‏گذارى مى‏شوى، پس آن را با بردبارى زينت بخش.)، دلالت دارد بر اینکه 1- میزان ارزش انسانها با ادب و تربیتشان دارای تعیین می گردد. 2- تربیت و ادب انسانها با صفت و خصلت بردباری زینت می یابد.

1. 4. بهرهمندی انسانها از بردباری در به تعالی رسیدن انسانها و رشد و تربیت و ادبشان بسیار تعیین کننده و مؤثر است.

5- پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله : العدل حسن و لكن في الامراء أحسن، السّخاء حسن و لكن في الأغنياء أحسن، الورع حسن و لكن في العلماء أحسن، الصّبر حسن و لكن في الفقراء أحسن، التّوبة حسن و لكن في الشّباب أحسن، الحياء حسن و لكن في النّساء أحسن. عدالت نيكو است اما از دولتمردان نيكوتر، سخاوت نيكو است اما از ثروتمندان نيكوتر؛ تقوا نيكو است اما از علما نيكوتر؛ صبر نيكو است اما از فقرا نيكوتر، توبه نيكو است اما از جوانان نيكوتر و حيا نيكو است اما در زنان نيكو. نهج الفصاحه ص 578 ، ح 2006

1-5- نظریه رهنمودِ حضرت محمد سلام الله علیه (عدالت نيكو است اما از دولتمردان نيكوتر، سخاوت نيكو است اما از ثروتمندان نيكوتر؛ تقوا نيكو است اما از علما نيكوتر؛ صبر نيكو است اما از فقرا نيكوتر، توبه نيكو است اما از جوانان نيكوتر و حيا نيكو است اما در زنان نيكو.)، دلالت دارد بر اینکه 1- نیکوئی در مجموعه ای از رفتارها می باشد. 2- همیشه نیکوتر از خصلت و صفات و خلق نیکوء وجود دارد. 3- عدالت رفتاری نیکو است، اما از آن نیکوتر دولتمرد و یا دولت زنی هست که به عدالت رفتار می نماید. 4- سخاوت نیکو هست، اما از ان نیکوتر ثروتمندانی هستند که سخاوت دارند. 5- تقوا نیکو هست، اما از آن نیکوتر علمائی هستند که تقوا دارند. 6- صبر نیکو هست، اما نیکوتر از آن فقرائی هستند که صبر دارند. 7- توبه نیکو هست، اما از آن نیکوتر جوانانی هستند که توبه می نمایند. 8- حیا نیکو هست اما از آن نیکوتر زنانی هستند که حیا دارند. (نظریه فوق بدین معنی نمی باشد که دیگران نباید خصلتهای نیکو را داشته باشند، بلکه بعضی از اقشار هستند که فوق العاده عالی هست اگر بتوانند از چنین خصلتها و صفات و خلق عالی برخوردار باشند زیر امکان دارد شیطان یا بعضی محبتها به مال یا پُست و جایگاه یا سن و علائقشان و یا نداریشان موجب شود آنها از بهره مندی از آن صفات و خصلتها و خلق نیکو محروم گردند، بنابراین با وجود آن محدودیتها اگر بتوانند از چنین صفاتی در آن برهه از زمان برخوردار باشند در نزد خداوند رفتار آنان بسیار نیکو می باشد.

1. 5. خلق و صفات و خصلتها و رفتارهای نیکو، وقتی ارزش واقعی خودشان را نشان می دهند که در انسانها ظهور و بروز پیدا نمایند، بخصوص انسانهائی که به دلائلی امکان دارد قابلیت بهره مندی از نعمتهای خلق و صفات و خصلتها و رفتارهای نیکو را نداشته باشند، در واقع کمال و تعالی بندگی خداوند نمودن این است که انسانها تجلی خلق و صفات و خصلتها و رفتارهای نیکو و خداپسندانه شوند و موانع بر آنان غالب نگردد. ( موانعی مانند پُست و جایگاه و مال و ثروت و یا جوانی و یا نداری و یا جنسیت مانعی برای نیکو بودن انسانها نباشد.)

6- دعای متناسب با نظریات و رهنمودهای فضیلت صبر در سخنان بزرگان دین قسمت هفتم

خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و به الطاف عمیمت به علم و حکمت و نورت بندگانت را از هر علم و دانائی و آگاهی و توانمندی که باید بر آن آگاه باشند و به پسند و رضایت تو می باشد بدان آگاه نما  و چنان نما که بندگانت آن بیاندیشند که تو ای خداوند حکیم، می خواهی و آن سخنی بگویند که تو ای خداوند بزرگ، می خواهی و آن رفتاری انجام دهند که تو ای خداوند توانا می پسندی و آن غذائی بخورند که تو ای شفا دهنده، می خواهی و آن احساسی داشته باشند که تو ای خداوند لطیف و رئوف، می پسندی و آنچنان باشند که تو ای خداوند متعالی، راضی می شوی، تا چنان بندگی خداوند نمایند ای خداوند ارحم الراحمین، که تو می خواهی.

پروردگارا! همواره بر بندگانت به الطاف بی پایانت عنایتهائی داشته باش تا آنان را چنان بردبار و خوش اخلاق و پارسا نمائی که شایسته به کمالات و به تعالی بندگی خداوند نمودن باشند و خداوندا چنان بر بندگانت محبت نما که بندگانت جهالتهایشان برطرف شود و با اخلاق خوش با مردم زندگی خوبی داشته باشند و با رعایت تقوا و عفیف بودن و پارسائی و خویشتنداری و اطاعت از فرامین تو ای خداوند سبحان و سلام، همواره زندگی سالم و پاک و خداپسندانه ای داشته باشند.

خداوندا! بر محمد و آل محمد درورد فرست و از جانب خود بر حجتت امام زمان حضرت مهدی سلام الله علیه و خاندان معصومش چنان رحمت و مغفرت و برکاتی نازل نما که بواسطه آن امت و شیعیانشان و همه بندگانت همواره با خصلتهای و صفات و رفتارهای تعالی عقلانی و بردباری و صبر و ملایمت و سکوت به موقع و خوش اخلاقی و مدارا، به کمالات ادب و مروت عمل نمایند و رضایتمندی تو را بدست بیاورند.

پروردگارا! چنان بندگانت را به ادب الهی و تعلیم و تربیتی که تو ای خداوند بزرگ می پسندی میزان نما، که آنچنان باشند تا بردباری زینت بخش خصلتها و صفات اخلاقیشان باشند و ارزششان به ادب الهی تجلی تعالی خواست تو ای خداوند ارحم الراحمین باشد.

خداوندا! به محمد و آل محمد درودی بی حد و نهایت بفرست که بواسطه آن بندگانت را به زینت تعالی رفتارهای پسندیده چون عدالتگری و سخاوت و تقوا و صبر و بردباری و توبه و حیا به نیکوئی به تعالی تجلی بخش و شایسته صفات بندگی تو ای خداوند بزرگ باشند و به دولتمردان و دولت زنان عدالتگری و به ثروتمندان سخاوت و به علما تقوا و به فقرا صبر و به جوانان توبه و به زنان حیا و به همه بندگان، همه صفات نیکو را چنان عطا نما که هم تو ای خداوند توانا از بندگانت راضی باشی و هم بندگانت از عنایات و رحمت و برکات تو ای خداوند مهربان راضی باشند. امین یا رب العالمین به حرمت محمداٍ وآله طاهرین. اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم. و اللهم عجل لولیک الفرج صاحب الزمان وجعلنا من خیر انصاره و اعوانه و شیعه

7- راهکارهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگی:

1-  مسئولین و عوامل تهیه محتوای تحقیقاتی و مطالعاتی پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزه های رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد می شود را، در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت ( از جمله نشرها و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی و مبلغین و رسانه ها)، برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، قرار دهند.

2- عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، و تولید کنندگان محتوای ادبیّات و بسترهای تبلیغاتی و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف لازم و دانش لازم زندگی)، به رشد رساند، متناسب با سن و به اندازه لازم هماهنگ با دیدگاههای قرآن و چهارده معصوم سلام الله علیهم مطالب تعلیم و تربیتی بهای لازم را بدهند و به مطالب  به اندازه پرداخته شود و آن را به جامعۀ هدف به تعالی لازم عرضه نمایند.

گل افشان گل محمدی