احتکار در سخن امام علی سلام الله علیه و پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه
امام علی(علیه السلام)- در فرمان زمامداری مصر به مالک اشتر – نوشت :...با این همه، بدان که بسیاری از تاجران در داد و ستد بیش ازاندازه سختگیرند و بخل ورزی ناپسندی دارند و به منظور سود بیشتر کالا را احتکار می کنند و به دلخواه نرخ گران می بندند و این کار برای توده ی مردم زیانبار و برای حکمرانان عیب و ننگ است . بنابراین از احتکار جلوگیری کن؛ زیرا که رسول خدا (ص) از آن منع فرموده است . نهج البلاغه، کتاب 53
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله): محتکران و آدم کشان در جهنم هم درجه هستند. کنز العمال،9739
برداشت و راهبرد و رهنمودِ احتکار در سخن امام علی سلام الله علیه و پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه
- توجّه به رعایت اخلاق اسلامی در انجام کارهای اقتصادی هم بسیار ضروریست.
- پیامبر اکرم حضرت محمد سلام الله علیه و امامان معصوم سلام الله علیهم به زمامداران حاکمیت نظارت داشتند و عیوب را به آنها تذکر می دادند و از آنها می خواستند تا در اصلاح و پیشگیری از معایب اخلاقی اقتصادی و سودجوئی های حرام و سوء استفادههای اقدام نمایند.
- امام علی سلام الله علیه از زمامدار حکومت در مصر مالک اشتر می خواهد تا از احتکار محتکران جلوگیری نماید.
- در رهنمود امام علی سلام الله علیه به مالک اشتر زمامدار مصر تذکر داده شده است که: 1- بسیاری از تاجران در داد و ستد بیش از اندازه سختگیرند و بخل ورزی ناپسندی دارند. 2- بیشتر تاجران به منظور سود بیشتر کالا را احتکار می کنند و به دلخواه نرخ را گران می بندند. 3- احتکار برای تودۀ مردم زیانبار و برای حکمرانان عیب و ننگ است. 4- از احتکار بایدجلوگیری کرد. 5- رسول خدا حضرت محمد ( سلام الله علیه ) احتکار را منع نموده است.
- عواقب احتکار به اندازه ای وخیم و زیانبار برای محتکر و جامعه هست که محتکران و آدم کشان در جهنم هم درجه هستند.
- بعضی به اشتباه فکر می کنند اخلاق مخصوص فقط مسائل اخلاق خانوادگی و اجتماعی هست ولی باید روی این قضیه بطور جدی کار فرهنگی و تعلیم و تربیّتی در حاکمیت و ملت، ( بخش دولتی و خصوصی ) صورت گیرد.
- باید فرآیند با قانون و فرهنگ سازی و برنامه و اجرائیات و نظارت و سامانه مدیریتی متناسب در فرآیند تولید و واردات و پخش و توزیع در همه استانها بر اساس سیاستگذاریهای خداپسندانه و مطابق با اصول و معیارهای اسلامی صورت بپذیرد از احتکار پیشگیری شود و در صورتی که کسی تخلف نمود به سرعت به آن فرد را تذکر دهند و وادار نمایند به اینکه توزیع نماید و دست از احتکار ( چنین رفتار خطرناک و زیانباری ) بر دارد. البته طبیعی هست که برای انجام چنین کاری باید بازده زمانی منطقی و قابل قبولی و مطمئنی قرار دهند و از سوء استفادههای احتمالی تخلف از این بازده زمانی جلوگیری نمایند.
- راهکارهای تعلیم و تربیّتی و فرهنگی:
1- مسئولین و عوامل تهیه محتوای تحقیقاتی و مطالعاتی پژوهشکدههای علوم انسانی و اسلامی و حوزهها و دانشگاهها مجموعه ای از آموزه های رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را، که طبق موازین الهی و اسلامی، موجب رشد می شود را، باید در اختیار عوامل تعلیم و تربیّت و در اختیار انتشارات و وزارت آموزش و پرورش و حوزهها و دانشگاهها و مراکز و معاونتهای فرهنگی و پرورشی و وزارت ارشاد اسلامی و رسانه ها برای نشر و ترویج و آموزش فرهنگ الهی اسلام، بگذارند.
2- عوامل مؤثر در تهیه محتوای کتابهای درسی و غیر درسی، ادبیّات، بستر تبلیغات و لوازم التحریر و بازیها و فیلم و نمایشها و برنامه ها و مطالب رسانه ها و مبلغین برای ارتقاء فرهنگ تعلیم و تربیّت اسلامی جامعه به آموزههای رفتارها و نگرشهائی که می تواند تعالی نگرشی و گفتاری و رفتاری را طبق موازین الهی و اسلامی محقق نماید و جامعه را در ابعاد مختلف ( اعتقادی، فضائل اخلاقی، بصیرت، معارف لازم و دانش لازم زندگی)، به رشد رساند، متناسب با سن و به اندازه لازم پرداخته شود و آنرا به جامعۀ هدف عرضه نمایند.
گل افشان گل محمدی