رذائل اخلاقی
حدیث (1) امام على عليه السلام :
أَعْجَبُ مَا فِي الْإِنْسَانِ قَلْبُهُ وَ لَهُ مَوَارِدُ مِنَ الْحِكْمَةِ وَ أَضْدَادٌ مِنْ خِلَافِهَا فَإِنْ سَنَحَ لَهُ الرَّجَاءُ أَذَلَّهُ الطَّمَعُ وَ إِنْ هَاجَ بِهِ الطَّمَعُ أَهْلَكَهُ الْحِرْصُ وَ إِنْ مَلَكَهُ الْيَأْسُ قَتَلَهُ الْأَسَفُ ... فَكُلُّ تَقْصِيرٍ بِهِ مُضِرٌّ وَ كُلُّ إِفْرَاطٍ بِهِ مُفْسِد
شگفتترين عضو انسان قلب اوست و قلب مايه هايى از حكمت و ضد حكمت دارد. اگر آرزو به آن دست دهد، طمع خوارش مى گرداند و اگر طمع در آن سر بركشد، حرص نابودش مى كند و اگر نااميدى بر آن مسلّط شود، اندوه، او را مى كُشد... هر كوتاهى برايش زيانبار است و هر زياده روى برايش تباهى آفرين.
علل الشرايع ج 1 ، ص 109، ح 7
تسنیم | فرهنگی و هنری | سه شنبه، 04 آبان 1400 - 12:58
کودک ذاتاً دروغ نمیگوید و این کار را در واکنش رفتار اطرافیان انجام میدهد؛ بنابراین والدین برای حل مشکل دروغگویی فرزند خود، در وهله اول باید شیوههای تربیت در سبک زندگی اسلامی را بدانند.
خلاصه خبر
نکته قابل توجه این است که اغلب این سخنان کذب و دروغ که برخی از کودکان یا نوجوانان اظهار میکنند، به این دلیل است که میخواهند زمینه جلب توجه خود برای اطرافیان را فراهم کنند؛ نه اینکه لزوماً کودک با قصد فریب دادن و نیتهای سوء دروغ بگوید.
پس برای اینکه آینه، تصویر زیبایی خالی از هر نوع دروغ و فریب را نشان بدهد، بزرگترها باید ابتدا خودشان را اصلاح کنند.
یادآوری زشتی کارهای نادرست و نصیحت کردن و تشویق کردن فرزندان برای انجام کارهای درست هم یکی از شیوههای متداول در بین امامان معصوم علیهم السلام است.
چراکه انسان وقتی دروغ کوچک گفت، جرأت میکند که دروغ بزرگ بگوید.»
یکی از زمینههای اصلی دروغ گفتن کودک یا نوجوان رفتار بزرگترها و اطرافیان اوست.
این کار وقتی چندین بار تکرار شود، کودک یا والدین خود را دروغگو میداند و مانند آنها در رفتارها و کارهایش دروغ میگوید و یا تصور میکند که او را فریب دادهاند و بعد از آن به سختی، امر و نهی پدر و مادر را اطاعت میکند.
بعضی از خانوادهها که فرزندشان با مشکل دروغگویی مواجه است، ابراز میکنند که نصیحت در او کارساز نیست و فرزندشان به حرف آنها گوش نمیدهد و مطیع امر پدر و مادر نیست.
در عین حال یادآوری زشتی کارهای نادرست و نصیحت کردن و تشویق کردن فرزندان برای انجام کارهای درست یکی از شیوههای متداول در بین امامان معصوم علیهم السلام است.
چراکه انسان وقتی دروغ کوچک گفت، جرأت می کند که دروغ بزرگ بگوید.»
امام صادق علیه السلام تصریح کرده فرمودهاند که اصل انسان بر اساس صداقت و راستگویی سرشته شده است.
بر همین اساس است که فرمودهاند: «در آغاز انسان صدیق و راستگو به دنیا میآید و عملی برخلاف عقیده خود نمیکند.
ولی بعداً در بعضی از اشخاص این پدیده به وجود میآید که عملشان برخلاف عقیدهشان باشد و دروغ بگویند.»
البته با توجه به فرمایش امام صادق علیه السلام که فرمودهاند: «کودک خردسال دروغ نمیگوید و عملش مطابق عقیده اش است.
از اینجا مشخص میشود که دروغ گفتن، یک امر اکتسابی است.
یعنی انسان به طور ذاتی راستگو است اما بنا بر دلایلی به دام دروغ گفتن میافتد.
ممکن است این نوجوان برای اینکه نظر والدین و بزرگترها را به خودش جلب کرده و در عین حال دیگری را سرکوب کند و بد نشان دهد، دروغ بگوید.
درنتیجه، واگذاری مسئولیت بیشتر از حد توان یا خواسته، ممکن است زمینه ساز کارهای بدی مانند دروغ گفتن شود.
چهل حدیث درباره حسد
«پیامبر گرامی اسلام صلیالله علیه و آله و سلم»: لایَجتَمِعُ الحَسَدُ وَ الایمانُ فی قَلبِ امْرِیءٍ. حسد و ایمان (هرگز) در دل یک نفر با هم جمع نمیشوند. (مستدرک، ج ١٢، ص١٨)