احکام دین. امر به معروف و نهی از منکر
نهى از منكر
«لا يَنْبَغِى لِنَفْسٍ مُؤْمِنَةٍ تَرَى مَنْ يَعْصِى اللّهَ فَلا تُنْكِرُ عَلَيْهِ».
امام حسين (ع) فرمود: «سزاوار نيست كه مؤمن، گناهكارى را ببيند و او را از گناه باز ندارد».
(كنز العمّال، ج 3 ص 85 ح5614 )
مهر | دین و اندیشه، اجتماعی و حوادث | چهارشنبه، 07 تیر 1402 - 11:40
حجت الاسلام طاهری از تشکیل هیأت اندیشهورز در بخشهای مختلف ستاد امر به معروف و نهی از منکر خبر داد و آن را نمونهای بارزی از مردمی کردن فریضتین دانست.
خلاصه خبر
این استاد حوزه و دانشگاه از تهیه اسناد راهبردی و جامع ستاد امر به معروف و نهی از منکر خبر داد و افزود: کار ستاد امر به معروف عملیاتی نیست بلکه باید عملکرد مجموعههای دیگر را رصد کرده و در اجرای بهتر یا رفع نواقص آنها، مشورت و راهبرد بدهد و وقتی سند جامع و مشخصی داشته باشیم رسالت هر دستگاه در حوزه امر به معروف و نهی از منکر مشخص میشود که به سبب آن میتوان رصد دقیقی از عملکردشان داشت.
وی افزود: علاوهبر سند جامع و راهبردی که ستاد امر به معروف کشور تهیه میکند، ستادهای استانی نیز باید سند راهبردی استانی داشته باشند.
دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور همچنین از تشکیل هیأت اندیشهورز در بخشهای مختلف ستاد امر به معروف و نهی از منکر خبر داد و آن را نمونهای بارزی از مردمی کردن فریضتین دانست و بیان داشت: اعضای این هیأتها متخصصان همان بخش هستند.
وی بر ارتقا مباحث معرفتی در دورههای امر به معروف و نهی از منکر تأکید کرد و اظهار داشت: نمیشود آمر به معروف و ناهی از منکر بود ولی با مباحث معرفتی، هنر مناظره و پاسخ به شبهات آشنایی نداشت.
مهر | دین و اندیشه | پنجشنبه، 01 تیر 1402 - 08:56
کنگاوری گفت: یکی از راهبردهای تبلیغ عصر ارتباطات استفاده از روش غیر مستقیم مانند تحریک عواطف و احساسات و همچنین تبشیر و انذار دینی و ارائه برهان و استدلال است.
خلاصه خبر
با آغاز هزاره سوم و توسعه و رشد فناوریهای نوین اطلاعات و ارتباطات، با حضور و گستردگی رسانهها در سپهر عمومی و همه شئون زندگی، فضا و چارچوبی فراهم شده که آموزش، فرهنگ، سیاست، اجتماع و… انسان، حولِ محور ارتباطات، رسانه و در بستر فضای مجازی جریان مییابد.
بنابراین همزمان با پیشرفت بشر و بُروز تکنولوژیهای جدید ارتباطی و هنری، اگر شیوه انتقال و جلوه گر ساختن پیامهای دینی و ترویج مذهب با جذابیت بخشی در قالبهای هنری، استفاده از بستر پایگاههای وسایل ارتباط جمعی نوین، فضای مجازی و رسانه در مسیر مورد توجه جامعه هدف بویژه جوانان صورت پذیرد، میتواند منجر به ترغیب، تشویق و اقناع مخاطبان شود و اهداف تبلیغی، اطلاع رسانی و آموزشی خود را تأمین کرده و آثار و برکات فراوانی داشته باشد.
همچنین واژه دین به عنوان یکی از ارکان فرهنگ به مفهوم روش زندگی با تدابیر و مشی خداوند تبارک و تعالی است.
کنگاوری در خصوص اولین مؤلفه تبیین کرد: در خصوص این مؤلفه، باید توجه کرد؛ تبلیغ از طریق پیامبران در ادیان الهی به منظور تأمین سعادت بشری بسیار فراگیر و شامل همه شئونات زندگی انسانها بوده است.
یعنی حسب مفاد برخی آیات مانند آیه ۱۷۲، اعراف، اولین مبلغ در تاریخ حیات بشر خداوند متعال بوده و در مرحله بعد پیامبران مبلغ پیام الهی بوده اند.
لذا خداوند متعال در سوره احزاب میفرماید: ای پیامبر!
ضمن اینکه طبق «آیه فانما علیک البلاغ المبین» (رعد ۴۰) پیامبر اکرم بجز تبلیغ، مسئولیت سنگین دیگری نداشت.
لذا، در تبلیغات اصیل اسلامی ضمن اینکه از همه آموزههای فرهنگی، اجتماعی، روانشناسی و جامعه شناسی اسلامی استفاده میشود؛ هدف اصلی آن بر آرمانهای الهی استوار است و از منافع مادی و شخصی به دور است.
این استاد دانشگاه بیان داشت: در این رابطه، حکمت به بُعد شناختی اشاره دارد، موعظه با عواطف انسان سر و کار دارد و جدال احسن به ساحت رفتاری انسان مربوط میشود.
یعنی در راهبرد و مدل تبلیغی دینی، افراد لایق منصب ابلاغ نیستند.
وی با تاکید بر اینکه تبلیغ روش اسوه سازی و الگو محوری؛ بر اساس آیه لقد کان رسول الله اسوه حسنه؛ مهمترین انسانها را الگوی رفتار در تبلیغ قرار دادن است گفت: یعنی هر چهرهای باید دارای شرایط و صفات تربیتی و تبلیغی باشد؛ مانند حضرت ادریس (و اذکر فی کتاب ادریس) و در میان زنان حضرت مریم که میفرماید: یَمَرْیَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَکِ وَطَهَّرَکِ …
وی افزود: و برخی روشهای دیگر: مانند؛ مراعات و اعتدال و میانهروی در رفتار؛ شناخت استعداد و قابلیت مخاطبان و برخورد متناسب با آنها؛ نگرش یکسان و پرهیز از تبعیض؛ صراحت و شفاف سازی؛ مطابقت گفتار با کردار و تعهد به ارزشها و اخلاق.
وی افزود: که بخشی از آن شامل القا تدریجی، القا غیر مستقیم، زمینه سازی، تلقین، تعادل میان دنیا و آخرت، مناظره و بحث آزاد، روش همراهی با مخاطب، تعهد به ارزشها و هنجارها، استفاده از هنر، تشبیه و تمثیل، اعتدال و میانه روی- امر به معروف و نهی از منکر، سفر به مراکز علمی، سوال از مخاطب، بیان انواع نعمتها، صراحت و شفافیت - محبت ورزی، تکریم شخصیت، فرصت شناسی، بیان مشترکات، شیوه فرض مخالف، مقایسه کردن، تشویق و تهدید، تحریک عواطف، نگرش یکسان - تبیین جهان بینی، برهان و استدلال، خردورزی، تداوم و تکرار، الگوگرایی - موعظه، مجادله به احسن، پاسخ به سوالات، مکاتبه چهره به چهره، تقیه، تربیت شاگردان - تداعی معانی، جدل و مناظره، بیان تاریخ، یادآوری نعمتها، اقدام روانشناختی و مخاطب گرایی میشود.
مهر | دین و اندیشه | شنبه، 20 خرداد 1402 - 11:56
کتاب «شیوه های مواجهه با منکرات اجتماعی» نوشته کاظم مطلبی در ۱۱۲ صفحه به همت مؤسسه بوستان کتاب روانه بازار نشر شد.
خلاصه خبر
نویسنده در دومین فصل از این کتاب، به بیان خودشناسی کاربردی، خود ارزیابی و خود اصلاحگری پرداخته و مواجهه با افکار، احساسات و رفتار را مورد بررسی قرار داده است.
در سومین و آخرین فصل از این کتاب انتخاب راهبرد، شناخت ابزارهای مواجهه، مخاطب شناسی و منکر شناسی مورد توجه قرار گرفته و اصول (هدفگیری فعل منکر، توجه به شرایط فاعل، خیر خواهی در همهحال، جلب اعتماد و حفظ کرامت انسانی)، آداب و شیوههای مبارزه با منکرات اجتماعی (تلقین مستقیم، تصحیح اطلاعات، تشویق به اصلاح و تغییر، مهرورزی، مزاح و شوخی، تکریم و احترام، خیرخواهی و ایجاد شرایط خاص) به رشته تحریر درآمده است.
گاهی خیرخواهی هم معنای نصیحت است و نصیحت یعنی درخواست و دعوت به آنچه صلاح مخاطب در آن است و نهی از چیزی که تباهی و فساد را در پی دارد.
مهر | فرهنگی و هنری | جمعه، 19 خرداد 1402 - 12:40
پدر شهید آرمان علیوردی گفت: امر به معروف و نهی از منکر به این معنا نیست که در خیابان جلوی کسی را بگیریم، بلکه باید در شبکههای مجازی فعال باشیم و هر نقطهای که خالی است، آن را پر کنیم.
خلاصه خبر
عزت الله علی وردی پدر شهید آرمان علی وردی، در گفت و گو با خبرنگار مهر، با اشاره به موضوع رعایت حجاب در جامعه گفت: حجاب موضوعی است که باید هم به لحاظ قانونی و هم به لحاظ عرف رعایت کنیم.
به لحاظ عرف هم هم شاهد بودیم که خانوادهها حجاب داشتند و این موضوع را به فرزندان شأن منتقل کردند.
همه ملزم به احترام در رعایت قوانین حجاب هستند.
پدر شهید علی وردی گفت: یکی از اتفاقاتی که اخیراً شاهد هستیم، گسترش شبکههای مجازی است.
دشمن به واسطه شبکههای مجازی، محتوایی در اختیار فرزندان ایران قرار میدهد که بسیار تأثیرگذار است.
متأسفانه این وزارتخانه بسیار عملکرد کندی دارد؛ چراکه وزارت آموزش و پرورش محل پرورش دختران و پسران کشور است.
همه اینها نوعی امر به معروف و نهی از منکر است.
تسنیم | فرهنگی و هنری | سه شنبه، 26 اردیبهشت 1402 - 13:15
آیین آغاز به کار سومین دوره کنگره ملی شعر و داستان امر به معروف و نهی از منکر با حضور حجت الاسلام حاج علی اکبری رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و جمعی از شاعران آیینی کشور برگزار شد.
خلاصه خبر
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، آیین آغاز به کار سومین دوره کنگره ملی شعر و داستان امر به معروف و نهی از منکر با حضور حجت الاسلام حاج علی اکبری رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور، حجت الاسلام مختاری امام جمعه ساوجبلاغ و رئیس کنگره و جمعی از شاعران آیینی کشور و شعرایی از کشورهای هند و پاکستان در مکان دفتر شورای سیاستگذاری ائمه جمعه برگزار شد.
وی افزود: آثار فراوانی از شعرا و ادبای کشورهای اسلامی حتی کشورهای اروپایی و از استرالیا و ...
یکی از کارهای کنگره، ریلگذاری برای اهل شعر و ادب کشور است.
مردم عزیزی که بناست پای حقیقت امر به معروف بنشینند، باید دلسوزی شارع مقدس و دلسوزی پیامبر و اهل بیت را درک کنند و این بار بر دوش شاعران کشور است.
در ادامه این نشست، هر یک از شاعران حاضر به شعرخوانی پرداختند.
مهر | دین و اندیشه | دوشنبه، 25 اردیبهشت 1402 - 17:39
آئین آغاز به کار سومین کنگره شعر و داستان امر به معروف و نهی از منکر با حضور حجتالاسلام محمدجواد حاج علیاکبری، رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور برگزار شد.
خلاصه خبر
در ادامه حجتالاسلام روحالله مختاری، رئیس سومین کنگره شعر و داستان امر به معروف ونهی از منکر و امام جمعه ساوجبلاغ، نیز ضمن تسلیت شهادت امام صادق علیهالسلام اظهار داشت: کنگره ملی شعر و داستان امر به معروف و نهی از منکر با نگاه ایجاد انس و الفت بین جامعه که مخاطب این امر هستند، فعالیت خود را آغاز کرد تا اگر فاصلهای بین مردم و این امر الهی قرار دارد، برداشته شود.
وی با بیان اینکه امام راحل بزرگترین معروف که در دل آن هزاران معروف نهفته است، یعنی نظام انقلاب اسلامی را برای ما به ارمغان آوردند، گفت: در این کنگره سعی داریم بدنه شعر و ادب کشور و فعالان این عرصه که اهل هواداری از انقلاب هستند، در مسیر امر به معروف نهی از منکر هم قرار دهیم.
حجتالاسلام مختاری خاطر نشان کرد: بزرگترین منکر، حکومت طاغوت در مقیاس ملی و استکبار جهانی است که امروز شعرای جهان اسلامی و جبهه مقاومت و آزادی خواه پای کار مبارزه با ظلم و ستم آمدند که مصداق آن مبارزه با ظلم ظالمان در یمن، کشمیر، فلسطین و عراق و … است.
تسنیم | فرهنگی و هنری | یکشنبه، 17 اردیبهشت 1402 - 13:15
ما نه تنها نتوانستیم «معروف» و یا «حق» را به درستی تبیین و نهادینه کنیم بلکه در نهی از منکر هم کارنامه خوبی نداریم و روش های ما نه مبتنی بر آن چیزی است که قرآن با عنوان «تکریم از بنی آدم» یاد می کند و نه مبتنی بر سیره پیامبر و اهل بیت وحی(ع) است.
خلاصه خبر
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، امر به معروف و نهی از منکر یکی از فریضههای دین اسلام بلکه ادیان آسمانی محسوب میشود که البته ریشه در فطرت انسانها دارد.
بنابراین ماهیت امر به معروف و نهی از منکر در زندگی ما جریان و سریان دارد و لحظهای از این فضا دور نیستیم.
اما بحث اصلی درباره ابعاد گسترده امر به معروف و نهی از منکر است.
سؤالی که در این باره وجود دارد، این است که آیا امر به معروف به اندازه لازم در جامعه تحقق یافته که از درب نهی از منکر وارد شویم؟
حقیقت آن است و بر عقلا پوشیده نیست که مسئله «معروف» به اندازه لازم در عرصههای مختلف تحقق نیافته که انتظار داشته باشیم عموم جامعه از منکرات فاصله بگیرند.
در فضایی که «معروف» به محاق رفته باشد، به طور طبیعی «منکر» جای آن را میگیرد، همچنان که برعکس این ماجرا وجود دارد؛ یعنی در فضایی که «معروف» به درستی تبیین شده باشد، «منکر» رخت بر میبندد و از بین میرود.
از این رهگذر، به یک روش قرآنی در مسئله امر به معروف اشاره میشود.
خداوند در آیه81 سوره اسراء میفرماید «وَ قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقا»؛ یعنی (ای پیامبر) بگو حق آمد و باطل نابود شد؛ چرا که باطل نابودشدنی است.
جالب است که خداوند وقتی از ارزشی به نام نماز صحبت میکند، اینگونه میفرماید «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ» یعنی ارزشی به نام نماز به صورت خودکار انسان را از فحشاء و منکر باز میدارد.
چه در موضوع تبلیغ امر حجاب و زندگی عفیفانه و چه در عرصه تولید فیلم و آثاری که عفت را در وجود افراد بنشاند باید خود به قضاوت بنشیند.
یا آموزش و پرورش آیا دارای یک چشمانداز فرهنگی و تربیتی است و یا صرفاً به علمآموزی اکتفا کرده و از فرهنگ و پرورش روح غافل مانده است.
یکی از مفاهیم اسلامی، عفاف و حجاب است.
فارغ از بیانیهها و نیز اعداد و ارقامی که آموزش و پرورش نسبت به محتوای عفاف و حجاب ارائه میدهد، خود وزارت چه امتیازی را به خروجی مدارس دخترانه ما در موضوع عفاف و حجاب میدهند؟
خود امر به معروف نیازمند زمان زیادی برای نهادینهسازی فرهنگ و تربیتِ مطلوب است که تاکنون به درستی محقق نشده است.
در چنین فضایی بیشتر از دعوت به معروف، نهی از منکر صورت میگیرد.
حال در قبال مسائل منفی (به طور خاص حجاب که گفتمان رایج جامعه شده است) چگونه باید رفتار شود؟
فرمود: «ما هم چیزهایی داریم که شما ندارید.
گفتم: نه، قربانت شوم؛ فرمود: «و خدا هم چیزهایی دارد که ما نداریم.
فرمود: «آنها را خودی بدانید و از ایشان بیزاری نجویید.» فَقَالَ یَتَوَلَّوْنَا وَ لَا یَقُولُونَ مَا تَقُولُونَ تَبْرَءُونَ مِنْهُمْ قَالَ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ فَهُوَ ذَا عِنْدَنَا مَا لَیْسَ عِنْدَکُمْ فَیَنْبَغِی لَنَا أَنْ نَبْرَأَ مِنْکُمْ قَالَ قُلْتُ لَا جُعِلْتُ فِدَاکَ قَالَ وَ هُوَ ذَا عِنْدَ اللَّهِ مَا لَیْسَ عِنْدَنَا أَ فَتَرَاهُ اطَّرَحَنَا.
بنا بر این، نباید کسی را که یک بهره دارد، به آنچه در خور دارنده دو بهره است، وا داشت ...» إِنَّ مِنَ الْمُسْلِمِینَ مَنْ لَهُ سَهْمٌ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَهُ سَهْمَانِ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَهُ ثَلَاثَةُ أَسْهُمٍ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَهُ أَرْبَعَةُ أَسْهُمٍ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَهُ خَمْسَةُ أَسْهُمٍ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَهُ سِتَّةُ أَسْهُمٍ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَهُ سَبْعَةُ أَسْهُمٍ فَلَیْسَ یَنْبَغِی أَنْ یُحْمَلَ صَاحِبُ السَّهْمِ عَلَى مَا عَلَیْهِ صَاحِبُ السَّهْمَیْن...
به خدا قسم حرمت مؤمن از تو بیشتر است، زیرا خداوند تنها یک چیز را از تو حرام کرده، ولی از مؤمن سه چیز راحرام کرده است: مال، جان و آبرو تا کسی به او گمان بد نبرد» أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص نَظَرَ إِلَى الْکَعْبَةِ فَقَالَ مَرْحَباً بِالْبَیْتِ مَا أَعْظَمَکَ وَ أَعْظَمَ حُرْمَتَکَ عَلَى اللَّهِ وَ وَ اللَّهِ لَلْمُؤْمِنُ أَعْظَمُ حُرْمَةً مِنْکَ لِأَنَّ اللَّهَ حَرَّمَ مِنْکَ وَاحِدَةً وَ مِنَ الْمُؤْمِنِ ثَلَاثَةً مَالَهُ وَ دَمَهُ وَ أَنْ یُظَنَّ بِهِ ظَنَّ السَّوْء.
(روضةالواعظین، ج2، ص293) و حضرت در روایتی دیگر فرمود «هر کس مؤمنی را اذیت کند، قطعاً مرا اذیت کرده است؛ بنابراین هر کس مرا اذیت کند، خدا را اذیت کرده است و کسی که خدا را اذیت کند، پس او در تورات و انجیل و زبور و فرقان(قرآن) ملعون شده است.» (جامع الاخبار، ص147) مَنْ آذَى مُؤْمِناً فَقَدْ آذَانِی وَ مَنْ آذَانِی فَقَدْ آذَى اللَّهَ وَ مَنْ آذَى اللَّهَ فَهُوَ مَلْعُونٌ فِی التَّوْرَاةِ وَ الْإِنْجِیلِ وَ الزَّبُورِ وَ الْفُرْقَان.» با این حساب، با قبول اینکه به تعبیر امام صادق علیهالسلام، قشری از جامعه ما از لحاظ ایمانی در سطح نازلتری قرار دارند، مؤمن محسوب میشوند و باید حرمت آنها حفظ شود.
اینجا جمهوری اسلامی است؛ اینجا، مبنا اسلام است، مبنا قرآن است؛ اینجا جایی نیست که سبک زندگی معیوبِ ویرانگرِ فاسدِ غربی بتواند در اینجا اینجور اِعمال نفوذ کند.