احکام دین. خمس
- منبع
۱ - فقر زدایی در اسلام
[ویرایش]
اسلام به عنوان دین جامع و پویا در همه زمینه ها، خصوصاً در مسائل اقتصادى داراى برنامه است. هر جامعه ضابطه مند، نیازمند ساختار اقتصادى سالم است. یکى از اصول مهم در قوانین اقتصادى اسلام ، رفع محرومیّت و ایجاد جامعه عارى از فقر است. علی(ع) مدیران حکومتى خود را به حمایت از فقیران فرا خوانده است.
[۱]
[۲]
یکى از علل زهد خویش را همدردى با محرومان بیان کرده است.
[۳]
در سیستم قانونگذارى اسلام براى از بین بردن نظام طبقاتى و حمایت از محرومان، راهکارهاى مهم اقتصادى ارائه شده است. همچنین یکى از علل تشریع حکم « خمس » نیز فقرزدایى است.
۲ - شرایط و خصوصیات احکام خمس
[ویرایش]
بعضى تصور مىکنند این مالیات اسلامى که بیست درصد بسیارى از اموال را شامل مىشود و نیمى از آن اختصاص به سادات و فرزندان پیامبر دارد، یک نوع امتیاز نژادى محسوب مىشود و ملاحظات خویشاوندى و تبعیض در آن به چشم مىخورد و این موضوع با روح عدالت اجتماعى اسلام و جهانى بودن و همگانى بودن آن، سازگار نیست.
اما کسانى که چنین فکر مىکنند، شرایط و خصوصیات این حکم اسلامى را کاملاً بررسى نکرده اند؛ زیرا جواب این اشکال به طور کامل در این شرایط نهفته شده است.
خداوند تبارک و تعالی می فرمایند :
بدانيد آنچه را بدست مى آوريد خمس آن مال خدا و رسول و خويشان او و يتيمان و فقيران و در راه ماندگان است اگر به خدا ايمان داريد.
وَاعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَئ فَاَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَلِذِى الْقُربى وَ الْيَتامى وَ الْمَساكينَ وَابْنِ السَّبيلِ اِنْ كُنْتُمْ امَنْتُمْ بِاللَّهِ ...
قرآن سوره انفال، 41
https://janat1.ir/hadith/?SN=2011
امام جعفر صادق عليه السلام می فرمایند :
صدقه بر ما حرام است و خمس براى ما (خاندان پيامبرصلى الله وعليه وآله) واجب مى باشد.
اَلصَّدَقَةُ عَلَيْنا حَرامٌ وَ الْخُمْسُ لَنا فَريضَةٌ
وسائل الشيعه، 6، 337
https://janat1.ir/hadith/?SN=2012
امام رضا عليه السلام می فرمایند :
مردى از تاجران منطقه فارس كه از دوستان امام رضاعليهالسلام بود به حضرت نامهاى نوشت و از او خواست اجازه تصرف در خمس به وى بدهد. امام رضاعليهالسلام در (پاسخ) نوشت: ... خمس پشتوانه مالى بر دين ماست و ... آنرا از ما باز نگيريد و تا توان داريد خود را از دعاى ما محروم نسازيد.
كَتَبَ رَجُلٌ مِنْ تُجَّارِ فارْسْ مِنْ بَعْضِ مَوالى اَبِى الْحَسَنِ الرِّضاعليهالسلام يَسْأَلُهُ الْاِذْنَ فِى الْخُمْسِ فَكَتَبَ اِلَيْهِ: ... اِنَّ الْخُمْسَ عَوْنُنا عَلى دينِنا وَ ... فَلا تَزْوُوهُ عَنَّا وَ لا تُحَرِّمُوا اَنْفُسَكُمْ دُعاءَنا ما قَدَرْتُمْ عَلَيْهِ ...
تهذيب، 4، 139
مهر | فرهنگی و هنری | شنبه، 13 آبان 1402 - 14:35
کتاب «احکام خمس» توسط انتشارات انقلاب اسلامی وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله العالی) به چاپ پنجم رسید.
خلاصه خبر
در این کتاب علاوه بر موارد موجود در رسالهی «اجوبةالاستفتائات»، استفتائات جدیدی اضافه گردیده و برخی فتاوا نیز بروزرسانی شدهاند.
این اثر شامل ۳۲۱ استفتاء و مباحثی از قبیل موارد وجوب خمس، مستثنیات خمس، روش محاسبه و پرداخت خمس، مصارف خمس و مستحقین آن و متفرقات خمس است.
هموطنان میتوانند کمکهای نقدی خود به مردم مظلوم فلسطین را به شماره حساب۹۹۹۹۹
و شماره کارت ۶۰۳۷۹۹۷۵۴۴۹۹۹۹۹۹ نزد بانک ملی
و یا به شماره حساب۴۱۰۱۰۳۴۷۴۱۹۹۹۹۹۸
و شماره کارت۶۳۶۷۹۵۷۰۷۸۷۵۸۳۳۶ نزد بانک مرکزی
و یا از طریق شماره گیری کد دستوری #۵*۱۱۲* واریز کنند.
تسنیم | فرهنگی و هنری | سه شنبه، 22 آذر 1401 - 09:28
آیت الله سیستانی به استفتاء پیرامون «تجارت با کسی که خمس نمی دهد» پاسخ گفت.
خلاصه خبر
پرسش: شراکت تجاری با کسی که میدانیم خمس نمیدهد، چه حکمی دارد؟
تسنیم | فرهنگی و هنری | شنبه، 12 آذر 1401 - 09:12
با توجه به تورم اقتصادی، تهیه فوری جهیزیه دختران برای بسیاری از خانواده ها ممکن نیست و آنها باید مدت ها برای این کار پس انداز کنند. در این مورد، نظرات مراجع تقلید درباره تعلق گرفتن خمس به پس انداز جهیزیه و اصل آن، متفاوت است.
خلاصه خبر
خمس پسانداز برای تهیه جهیزیه
آیا به پسانداز او خمس تعلق میگیرد؟
آیتالله نورى: خمس ندارد.
خمس اصل جهیزیه و تزئینات خانه عروس
آیتالله خامنهای: جهیزیه خمس ندارد.
آیتالله العظمی سیستانی: بله، خمس دارد.
خمس جهیزیهای که بعد از عقد تهیه میشود
آیتالله خامنهای: بر فرض مذکور، جهیزیه خمس ندارد.
آیتالله نوری همدانی: در فرض سؤال خمس ندارد.
آیتالله صافی گلپایگانی: در مثل فرض سؤال، جهیزیه خمس ندارد.
آیتالله مکارم شیرازی: خمس ندارد و اگر خمس تعلق هم گرفته باشد، بخشیدیم.
همچنین هنگامی خمس آن واجب میشود که پس از بردن آن به خانه شوهر یک سال گذشته باشد و مورد استفاده قرار نگیرد.
خمس واحد مسکونی بهعنوان جهیزیه
آیا این واحد مسکونی، خمس دارد؟
آیتالله خامنهای: اگر هبه واحد مسکونی که به دخترتان بخشیدهاید عرفاً مطابق شأن شما محسوب شود و در بین سال خمسی بخشیده باشید، دادن خمس آن واجب نیست.
تسنیم | فرهنگی و هنری | سه شنبه، 26 مهر 1401 - 05:12
پاسخ آیت الله خامنه ای به استفتاء درباره «خمس ارث» منتشر شد.
خلاصه خبر
جواب: اگر نمیدانید که ایشان خمس بدهکار است یا اموالش متعلق خمس است، نسبت به خمس تکلیفی ندارید وگرنه باید بدهی خمسی او را مانند بقیه بدهیهای پدر، از اصل مال او پرداخت کرده و سپس باقیمانده اموال را بین ورثه تقسیم کنید.
مهر | فرهنگی و هنری | سه شنبه، 26 مهر 1401 - 12:29
کتاب «خمس» بیان مسائل خمس درآمدها و مال حلال که پژوهش آن را حجت الاسلام علیرضا کریمی برعهده داشته است توسط شرکت چاپ و نشر بین الملل به چاپ دوم رسید.
خلاصه خبر
به گزارش خبرگزاری مهر، چاپ دوم کتاب «خمس» بیان مسائل خمس درآمدها و مال حلال مخلوط به حرام به صورت مبنایی که پژوهش آن را حجت الاسلام علیرضا کریمی برعهده داشته و محمد جواد محمدحسینی آن را تنظیم نموده توسط شرکت چاپ و نشر بین الملل منتشر شد.
در آخرین مراحل آمادهسازی کتاب برای چاپ دوم، توضیح المسائل جامع آیتالله سیستانی در چهار جلد منتشر شد که موضوع خمس در جلد دوم آن آمده است.
مهر | استانها | سه شنبه، 07 تیر 1401 - 10:13
قم-سخنران حرم کریمه اهل بیت (س) گفت:متأسفانه برخی از افراد علی رغم انجام کارهای خیرمستحب، توجهی به پرداخت خمس واجب ندارند.
خلاصه خبر
سخنران حرم کریمه اهل بیت سلام الله علیها با اشاره به واجب النفقه های زندگی انسان، همسر، پدر و مادر و پدر بزرگ و مادربزرگ را از مهمترین گروههای واجب النفقه دانست و ابراز داشت: دستگیری از پدر، مادر و اولاد نیازمند، بر تک تک افراد جامعه واجب است.
وی بر اهمیت دستگیری از ارحام نسبی اشاره و با بیان اینکه آیات و روایات صله رحم شامل ارحام نسبی است، خاطرنشان کرد: صله رحم تنها دید و بازدید نیست؛ صله رحم به معنای دستگیری، رسیدگی و برطرف سازی نیاز ارحام نسبی است.
وی در ادامه به موضوع خمس اشاره کرد و با بیان اینکه اگر انسان بعد از یک سال زندگی آبرومندانه، چیزی از درآمدش اضافه بیاید، باید خمس آن را پرداخت نماید، خاطرنشان ساخت: متأسفانه برخی از افراد علی رغم انجام کارهای خیرمستحب، توجهی به پرداخت خمس واجب ندارند.
وی حدیث قدسی «إِنَّمَا أُرِیدُ أَنْ أُعْبَدَ مِنْ حَیْثُ أُرِیدُ لَا مِنْ حَیْثُ تُرِیدُ» را مورد توجه قرار داد و با بیان اینکه مسیر عبودیت را خداوند متعال تعیین میکنند، اظهار داشت: در بحث بندگی باید تابع قوانین و احکام پروردگار باشیم؛ اینکه کسی بگوید من زکات و خمس واجب را نمیدهم ولی حاضرم ۱۰ برابر آن کار خیر انجام دهم، اصلاً پذیرفته نیست.
من میخواهم آنگونه که خود دوست دارم مورد عبادت قرار بگیرم، نه آنگونه که تو میخواهی.
باشگاه خبرنگاران | فرهنگی و هنری | پنجشنبه، 12 خرداد 1401 - 17:06
عدم پرداخت خمس در واقع دزدی از مال خدا، سادات و مال امام عصر (عج) است.
خلاصه خبر
خمس از موضوعات مهم فقه اسلامی و به طور خاص فقه امامیه است.
آیا پرداخت خمس مال فقط برای مسلمانان است؟
یکی از واجبات و احکام دین که خیلی مورد سفارش واقعشده بحث پرداخت خمس و اساساً امور مالی است که بهعهده انسان میباشد.
چه روایات و منابعی برای پرداخت خمس وجود دارد؟
آیا خداوند به پرداخت خمس و زکات ما نیازی دارد؟
خمس به چه کسانی واجب است?
پرداخت خمس چه تاثیری در زندگی افراد دارد؟
کسانی که اهل خمس هستند زندگی بابرکت و نورانی خواهند داشت، قرآن کریم در آیه ۱۰۳ سوره توبه میفرماید که خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ: ای پیغمبر از اموالشان صدقات را بگیر؛ در اینجا منظور از صدقات، خمس و زکات نیز است نه آن صدقهای که ما در اصطلاح فکر میکنیم صدقه مستحبی است، چون قرآن میفرماید: از اموالشان بگیر درحالیکه در مستحب، گرفتن ندارد پس این جوهر صدقه و مالی که واجب است را در اینجا صدقه میگویند.
پرداخت نکردن خمس چه تاثیری در زندگی شخص دارد؟
در واقع اگر کسی خمس ندهد انگار مال امامزمان (عج) را در خانه نگه داشته و در حقیقت مال سادات فقیر را تصرف کرده و بدون اجازه آنها دارد مصرف میکند و این مال حرام است و وقتی خداوند در آیاتش گفته که این مال متعلق به آنهاست دیگر حرفی باقی نمیماند اگر ما معتقدیم که همه عالم برای خداست و وقتی خداوند مالک همهچیز است خود خداوند به ما امر کرده که یکپنجم مالتان را به این مصارف برسانید.هیچچیزی مانند مال حرام زندگی را به تباهی نمیکشاند، چون خدایی که مالک مال، جسم و زندگی من است او دستور میدهد که این قسمت از مالت را در راه من خرج کنید خرج نکردن در راه خدا پرداخت نکردن خمس؛ تصرف، دخالت و دزدی مال خداوند خواهد بود.
چه افرادی میتوانند خمس پرداخت نکنند?
اگر کسی درآمدی نداشته باشد یعنی در حقیقت مانند زنی که در خانه همسرش زندگی میکند و خودش درآمد مستقلی ندارد و چیزی نداردخمس به او تعلق نمیگیرد.زمانی است که فردی اصلاً درآمدی ندارد و هرچه هست برای همسر اوست یا بچهای که در خانهای زندگی میکند هر چه هست برای پدر اوست برای این زن و بچه خمس واجب نیست، ولی بر شوهر و آن پدر خانواده خمس واجب است که باید واجب خدا را انجام دهد و اگر فرزند یا خانم دید که شوهر در پرداخت خمس تعلل میکند البته وظیفه امربهمعروف برعهدهی اوست که واجب است او را امر کند که این کار را انجام دهد؛ این حقیقت آن مال حرام که در خانه بماند آتش است قرآن کریم در آیه ده سوره نساء بیان میکند الَّذِینَ یَأْکُلُونَ أَمْوَالَ الْیَتَامَىٰ ظُلْمًا إِنَّمَا یَأْکُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ نَارًا ۖ وَسَیَصْلَوْنَ سَعِیرًا آنان که اموال یتیمان را به ستمگری میخورند، در حقیقت آنها در شکم خود آتش جهنّم فرو میبرند و به زودی در آتش فروزان خواهند افتاد.هر کسی مال حرام بخورد در حقیقت آتش میخورد؛ اشخاصی هم که اهل خمس نیستند درحقیقت مال حرام مصرف میکند، چون مال برای آنها نبود باید پرداخت میشد و در حقیقت نوعی دزدی از مال خدا، سادات و امام عصر است.
در مورد گروهی که مال اضافه نمیآورند شرایط چگونه است؟
نحوه پرداخت خمس به چه شکل است؟
خُمس، پرداخت یک پنجم مازاد درآمد سالانه و برخی موارد دیگر مانند معدن و گنج با شروطی که در فقه آمده است. خُمس از فروع دین است و آیه ۴۱ سوره انفال و بیش از ۱۱۰ حدیث در کتابهای روایی از آن سخن گفتهاند.
خمس از موضوعات مهم فقه اسلامی و به طور خاص فقه امامیه است. محاسبه و پرداخت خمس از تکالیفی است که شیعیان در طول زندگی به آن عنایتی ویژه دارند.